Landingsbaan mét uitkeringen vanaf 55 jaar blijft mogelijk

Intro

In de reglementering rond tijdskrediet moeten we een onderscheid maken tussen:

• het recht op afwezigheid (vermindering arbeidsduur), dat geregeld wordt bij cao nr. 103, en
• het recht op uitkeringen, dat geregeld wordt bij koninklijk besluit.

Dit artikel betreft enkel het recht op uitkeringen. 

Principe: Uitkeringen bij landingsbaan pas mogelijk vanaf 60 jaar

Sinds 2015 is de algemene leeftijdsgrens om uitkeringen bij een landingsbaan te ontvangen 60 jaar.

Uitzondering op de leeftijdsvoorwaarde bij zware beroepen, lange loopbanen en bij ondernemingen in herstructurering/moeilijkheden

De wetgeving voorzag een uitzondering op de leeftijdsvoorwaarde van 60 jaar voor werknemers:

• in zware beroepen en lange loopbanen;
• bij ondernemingen in herstructurering of in moeilijkheden.

Deze werknemers konden nog een uitkering genieten vanaf 55 jaar. De reglementering voorzag echter ook in een geleidelijke verhoging van de leeftijd van 55 jaar. Hierdoor kunnen ook werknemers in de uitzonderingssituaties, sinds 1 januari 2019, in principe slechts uitkeringen bij een landingsbaan ontvangen vanaf 60 jaar.

Lagere leeftijdsvoorwaarde behouden - NAR cao vereist

Onder bepaalde voorwaarden kan de RVA toch nog uitkeringen toekennen vanaf een leeftijd lager dan 60 jaar. Weliswaar met een minimum van 55 jaar. Hiervoor is dan wel een cao van de NAR nodig. 

Zo werden binnen de Nationale Arbeidsraad op 15 juli 2021 twee collectieve arbeidsovereenkomsten ondertekend die de verlaging van de leeftijdsgrens voor uitkeringen bij een landingsbaan regelen:

• NAR-cao nr. 156, geldig voor de periode 2021-2022
• NAR-cao nr. 157, geldig voor de periode 1 januari 2023- 30 juni 2023.

De NAR-cao nr. 157 treedt echter buiten werking op 30 juni 2023.

Nieuwe NAR-cao voor periode 1 juli 2023 tot en met 30 juni 2025

De sociale partners moesten dus een nieuwe NAR-cao sluiten. Enkel dan kunnen werknemers in de uitzonderingssituaties vanaf 1 juli 2023 uitkeringen genieten voor een landingsbaan, ook als ze jonger zijn dan 60 jaar. Op 30 mei 2023 werd de NAR-cao ondertekend die de verlaging van de leeftijdsgrens voor uitkeringen bij een landingsbaan regelt. Deze nieuwe kader-cao geldt enkel voor de landingsbanen die ingaan of verlengd worden tijdens de geldigheidsduur van deze NAR-cao, zijnde van 1 juli 2023 tot 30 juni 2025.

Lange loopbanen en zware beroepen

Voor de periode 1 juli 2023 tot 30 juni 2025 wordt de leeftijdsgrens om uitkeringen bij een landingsbaan te ontvangen bepaald op 55 jaar. En dit zowel voor een 1/5de vermindering als voor een 1/2de vermindering.

Voorwaarden werknemer

Om van deze uitzondering te genieten moet de werknemer op het ogenblik van schriftelijke kennisgeving aan de werkgever voldoen aan de voorwaarde van een lange loopbaan of een zwaar beroep. Zo moet de werknemer:

• ofwel een beroepsloopbaan van 35 jaar als loontrekkende bewijzen;
• ofwel gewerkt hebben (niet cumulatief):
  • in een zwaar beroep gedurende ten minste 5 jaar, gerekend van datum tot datum. Die periode van 5 jaar moet gelegen zijn in de laatste 10 kalenderjaren, van datum tot datum berekend;
  • In een zwaar beroep gedurende ten minste 7 jaar, gerekend van datum tot datum. Die periode van 7 jaar moet gelegen zijn in de laatste 15 kalenderjaren, van datum tot datum berekend;
  • in een arbeidsregeling met nachtprestaties gedurende minimaal 20 jaar;
  • bij een werkgever die ressorteert onder het paritair comité voor het bouwbedrijf (PC nr. 124) en beschikken over een attest van de arbeidsgeneesheer dat zijn ongeschiktheid bevestigt om de beroepsactiviteit voort te zetten.

Ter informatie: onder een zwaar beroep verstaat men in deze reglementering een beroep in wisselende ploegen, een arbeidsregime met nachtprestaties of onderbroken diensten.

Vereiste van sector-cao

Daarnaast moet het bevoegde paritair comité of paritair subcomité een sector-cao sluiten voor de geldigheidsduur van de cao van de NAR (zijnde 2 jaar). Deze sector-cao moet uitdrukkelijk vermelden dat hij gesloten werd in toepassing van de cao van de NAR. Is er geen sector-cao, dan kan een werknemer pas vanaf 60 jaar uitkeringen ontvangen. Men moet dus steeds nagaan of in de sector een cao werd gesloten voor de betreffende periode met toepassing van de NAR-cao. 

Er zijn modellen van sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten beschikbaar op de websites van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en de Nationale Arbeidsraad. Het gebruik van deze modellen is facultatief.

Ondernemingen in moeilijkheden of herstructurering

Ook voor werknemers in een onderneming in herstructurering of in moeilijkheden die in een landingsbaan stappen, brengt de NAR-cao de leeftijdsgrens voor de periode van 1 juli 2023 tot 30 juni 2025 op 55 jaar. En dit zowel voor een 1/5de vermindering als voor een 1/2de vermindering. 

De aanvangsdatum van de vermindering van arbeidsprestaties moet gelegen zijn in de periode van erkenning van de onderneming als onderneming in herstructurering of onderneming in moeilijkheden (in toepassing van de regelgeving met betrekking tot de werkloosheid met bedrijfstoeslag). 

Deze werknemers hebben recht op uitkeringen vanaf 55 jaar op voorwaarde dat de onderneming waarin ze tewerkgesteld zijn, een cao sluit naar aanleiding van de herstructurering of de moeilijkheden. De cao moet uitdrukkelijk vermelden dat men toepassing maakt van de cao van de NAR. Men moet dus steeds nagaan of er op het niveau van de onderneming een cao werd gesloten.

Landingsbaan vanaf 55 jaar voor werknemers uit bedrijfstak met niet opgericht of niet werkend paritair comité

Ook werknemers met een zwaar beroep of een lange loopbaan, uit bedrijfstakken met een niet opgericht paritair comité of een paritair comité dat niet werkt kunnen in een landingsbaan stappen vanaf 55 jaar. 

Deze bedrijfstakken kunnen uiteraard geen sectorale cao sluiten. Daarom moet de werkgever zelf toetreden tot de NAR-cao via een ondernemingscao, een toetredingsakte (model in bijlage bij cao nr. 170), of een wijziging van het arbeidsreglement. Indien de toetreding de vorm heeft van een collectieve arbeidsovereenkomst of een toetredingsakte moet de neerlegging gebeuren ter Griffie van de algemene directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Indien de toetreding de vorm heeft van een wijziging van het arbeidsreglement, moet de neerlegging gebeuren overeenkomstig de klassieke procedure voor een wijziging van het arbeidsreglement.

Gevolgen voor de werkgever

De normale leeftijd om een landingsbaan met uitkeringen te kunnen genieten, is al enkele jaren 60 jaar. Toch zijn er steeds uitzonderingen geweest voor werknemers met een zwaar beroep of een lange loopbaan, en voor werknemers in een bedrijf in moeilijkheden of herstructurering. Met de nieuwe NAR-cao blijft die uitzondering ook de komende twee jaar bestaan. De minimumleeftijd voor uitkeringen is 55 jaar, zowel voor een 1/2de als een 1/5de landingsbaan. Belangrijk is wel dat, naargelang de situatie, de sector of het bedrijf een eigen cao sluit in toepassing van de NAR-cao. In een (uitzonderlijk) niet opgericht of niet werkend paritair comité, kan een bedrijf ook toetreden tot de NAR-cao (model toetredingsakte in bijlage bij cao nr. 170), of het arbeidsreglement wijzigen.

Bron: https://www.sd.be/ellawebsite