Loonnorm en koopkrachtpremie: hoe ver staan we?

De regering besliste eerder al dat er, bovenop de indexeringen en de baremieke verhogingen, geen ruimte is voor loonkostverhoging. De loonmarge voor 2023 en 2024 zal 0% bedragen. Anderzijds zullen bedrijven die het goed gedaan hebben, de mogelijkheid krijgen een eenmalige koopkrachtpremie toe te kennen aan hun personeel. Eind 2022 keurde de ministerraad hiervoor in eerste lezing de ontwerpteksten goed. Die teksten zijn nu een nieuwe fase ingegaan. Na advies van de Nationale Arbeidsraad en de Raad van State keurde de ministerraad op vrijdag 24 maart 2023 in tweede lezing een voorontwerp van wet en twee ontwerpen van koninklijk besluit goed over de toekenning van een koopkrachtpremie. 

Kunnen (of moeten) werkgevers binnenkort een koopkrachtpremie toekennen aan hun werknemers? We zetten alles nog eens op een rijtje.

Loonmarge 2023 – 2024 

Op 23 december 2022 keurde de ministerraad een voorontwerp van wet goed dat de loonmarge voor 2023 – 2024 vastlegt op 0%. De maximale marge voor de loonkostenontwikkeling voor de jaren 2023 en 2024 bedraagt 0%. Indexeringen en baremaverhogingen blijven wel gegarandeerd. Zij worden niet in de marge meegerekend. De regering houdt hiermee vast aan de loonnormwet van 1996. 

Het gaat nog steeds om een ontwerp van regelgeving. Het wettelijk kader zal pas volledig rond zijn, na publicatie in het Belgisch Staatsblad. 

Koopkrachtpremie 

De ministerraad keurde op 24 maart in tweede lezing een voorontwerp van wet en twee ontwerpen van koninklijk besluit goed over de toekenning van de koopkrachtpremie. De koopkrachtpremie kan in principe enkel toegekend worden door bedrijven die in 2022 goede resultaten behaald hebben. 

Collectieve arbeidsovereenkomst 

De toekenning moet in de eerste plaats in een collectieve arbeidsovereenkomst staan, afgesloten op sectoraal niveau of op ondernemingsniveau. Of een werknemer effectief recht heeft op de koopkrachtpremie, zal dus moeten blijken uit het sociaal overleg op sectoraal vlak of op ondernemingsniveau. De sectorale cao die voorziet in de toekenning van de koopkrachtpremie moet twee definities bevatten:

• hoge winst in 2022; en
• uitzonderlijk hoge winst in 2022.

Op basis van deze definities zullen de bedrijven die een koopkrachtpremie moeten toekennen, afgebakend worden. Ook de andere toekenningsvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld gelijkstellingen, zullen uit de bepalingen van de cao moeten blijken.

Voor bedrijven met hoge winst in 2022 kan de koopkrachtpremie ten hoogste 500 EUR bedragen. Voor bedrijven met uitzonderlijk hoge winst kan de koopkrachtpremie ten hoogste 750 EUR bedragen. 

Wordt de koopkrachtpremie toegekend via een ondernemings-cao, dan moet die cao enkel een verantwoording bevatten waaruit blijkt dat de onderneming goede resultaten behaald heeft tijdens de crisis. Een ondernemings-cao moet dus geen strikte definitie bevatten zoals dit het geval is voor de sectorale cao. De koopkrachtpremie kan ten hoogste 750 EUR bedragen. 

Individuele overeenkomst 

Wanneer er in de onderneming geen syndicale delegatie is, of wanneer het gaat om een personeelscategorie waarvoor geen cao’s gesloten worden, denk hierbij aan het kaderpersoneel, dan mag de toekenning van de koopkrachtpremie geregeld worden door een (schriftelijke) individuele overeenkomst. 

Consumptiecheque

De koopkrachtpremie kan ten vroegste uitgereikt worden vanaf 1 juni 2023, tot uiterlijk 31 december 2023. Ze wordt toegekend onder de vorm van een consumptiecheque. Werkgevers zullen de koopkrachtpremie dus niet in euro's kunnen betalen aan de werknemers. 

Voldoet de koopkrachtpremie aan de wettelijk vastgelegde voorwaarden, dan is ze uitgesloten van het loonbegrip. De premie is dan niet onderworpen aan de gewone sociale zekerheidsbijdragebijdragen, bedrijfsvoorheffing of belasting. Ze is wel onderworpen aan een bijzondere werkgeversbijdrage van 16,5%. 

Werknemers die een koopkrachtpremie ontvangen, zullen deze kunnen besteden tot en met 31 december 2024. Ten opzichte van de coronapremie worden de bestedingsmogelijkheden van de koopkrachtpremie sterk beperkt. De koopkrachtpremie zal enkel voor volgende doeleinden gebruikt kunnen worden:

• ter betaling van een eetmaal of voor de aankoop van verbruiksklare voeding;
• voor de aankoop van producten en diensten met een ecologisch karakter zoals opgenomen in cao n° 98.

Concreet betekent dit dat de premie voor dezelfde doeleinden kan besteed worden als maaltijdcheques en ecocheques. 

En nu? 

Mogen werknemers zich binnenkort verwachten aan een koopkrachtpremie? Het wettelijk kader is momenteel nog niet volledig rond. Deze bespreking is gebaseerd op ontwerpteksten, wijzigingen zijn nog steeds mogelijk. 

Maar zelfs na publicatie van de regelgeving in het Belgisch Staatsblad, is het verloop van de sectorale onderhandelingen af te wachten. De koopkrachtpremie kan namelijk ook via sectorale cao toegekend worden. Al lijkt het animo daarvoor in de meeste sectoren erg laag.

Bron: https://www.sd.be/ellawebsite